زمان تقریبی مطالعه: 5 دقیقه
 

محمد بن موسی بوسنوی‌سرایی





بوسنوی سرایی، محمد بن موسی، مفسر ، محدث و قاضی حنفی قرن یازدهم هجری می‌باشد.


۱ - معرفی بوسنوی




۱.۱ - ولادت


محمد بن موسی بوسنوی‌ سرایی در حدود ۱۰۰۳، در بوسنه سرای (سارایوو) متولد شد.

۱.۲ - لقب


او را غلامک، و به قولی، چون در جوانی بسیار می‌دانسته، علاّ مک لقب داده‌اند.
[۱] محمد امین بن فضل الله محبّی، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، ج۴، ص۳۰۲، بیروت (بی تا).
[۲] اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۲، ستون ۲۷۸، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
[۳] بروسه لی محمد طاهر بیگ، عثمانلی مؤلفلری، ج۱، ص۳۶۰، استانبول ۱۳۳۳ـ۱۳۴۲.
[۴] مصطفی بن عبدالله حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۲، ستون ۱۳۷۲، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.


۱.۳ - دوره علمی


وی پس از تحصیلات ابتدایی، در مدرسه غازی خسروبک دانش آموخت.
در هفده سالگی به استانبول رفت و در آن‌جا به تحصیل و سپس تدریس پرداخت.

۱.۴ - قاضی‌ القضات حلب


در ۱۰۴۴، از سوی حکومت عثمانی ، قاضی القضات شهر حلب گردید.
در آن‌جا علاوه بر سمت قضا به تدریس نیز سرگرم شد و در این کار شهرت یافت.
مصطفی پاشای سلاحدار از بیم این‌که بوسنوی ستم وکلای وی را در بلادِ عرب فاش سازد، او را به حصار فرستاد و امر به گوشه‌نشینی کرد.
[۵] محمد راغب طبّاخ، اعلام النبلاء بتاریخ حلب الشهباء، ج۶، ص۲۳۲، چاپ محمد کمال، حلب ۱۴۰۸ـ۱۴۰۹/۱۹۸۸ـ۱۹۸۹.
[۶] محمد امین بن فضل الله محبّی، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، ج۴، ص۳۰۲ـ۳۰۳، بیروت (بی تا).


۱.۵ - وفات


او پس از زمانی اندک، به بیماری نقرس دچار گردید و از حلب به اُسکُدار رفت و بار دیگر به سمت قضا در استانبول منصوب شد ولی کمی بعد در ۱۰۴۵ یا ۱۰۴۶، درگذشت.
[۷] خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۷، ص۱۱۹، بیروت ۱۹۸۶.
[۸] محمد راغب طبّاخ، اعلام النبلاء بتاریخ حلب الشهباء، ج۶، ص۲۳۲، چاپ محمد کمال، حلب ۱۴۰۸ـ۱۴۰۹/۱۹۸۸ـ۱۹۸۹.
[۹] محمد امین بن فضل الله محبّی، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، ج۴، ص۳۰۲ـ۳۰۳، بیروت (بی تا).
[۱۰] مصطفی بن عبدالله حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۱، ستون ۱۹۳، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
[۱۱] مصطفی بن عبدالله حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۲، ستون ۱۰۶۴، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.


۲ - آثار بوسنوی



بیشتر آثار بوسنوی حاشیه و شرح بر نوشته‌های دیگران بوده، که از آن جمله است: حاشیه بر شرح جامی بر کافیه ابن حاجب ؛ حاشیه بر شرح قطب الدین رازی بر شمسیه ؛ حاشیه بر شرح شریف جرجانی بر مفتاح العلوم سکاکی که آن را به حسین پاشا اهدا کرده است؛ تعلیقه بر انوار التنزیل بیضاوی تا آخر سوره انعام ؛ احادیث الاربعین.
[۱۲] مصطفی بن عبدالله حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۲، ستون ۱۳۷۲، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
[۱۳] مصطفی بن عبدالله حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۲، ستون ۱۷۶۷، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
[۱۴] بروسه لی محمد طاهر بیگ، عثمانلی مؤلفلری، ج۱، ص۳۶۰، استانبول ۱۳۳۳ـ۱۳۴۲.
[۱۵] محمد ثریا، سجل عثمانی، ج۴، ص۱۵۹، استانبول ۱۳۰۸ـ۱۳۱۵.

علاوه بر آن، وی به کار ترجمه نیز همت گماشت و برخی آثار چون الجواهر المضیئة فی الاحکام السلطانیة ، اثر عبدالرئوف مُناوی و حیاة الحیوان الکبری ، اثر دَمیری ، را به ترکی ترجمه کرد.
[۱۶] بروسه لی محمد طاهر بیگ، عثمانلی مؤلفلری، ج۱، ص۳۶۰، استانبول ۱۳۳۳ـ۱۳۴۲.


۳ - فهرست منابع



(۱) اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
(۲) محمد ثریا، سجل عثمانی، استانبول ۱۳۰۸ـ۱۳۱۵.
(۳) مصطفی بن عبدالله حاجی خلیفه، کشف الظنون، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
(۴) خیرالدین زرکلی، الاعلام، بیروت ۱۹۸۶.
(۵) بروسه لی محمد طاهر بیگ، عثمانلی مؤلفلری، استانبول ۱۳۳۳ـ۱۳۴۲.
(۶) محمد راغب طبّاخ، اعلام النبلاء بتاریخ حلب الشهباء، چاپ محمد کمال، حلب ۱۴۰۸ـ۱۴۰۹/۱۹۸۸ـ۱۹۸۹.
(۷) محمد امین بن فضل الله محبّی، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، بیروت (بی تا).

۴ - پانویس


 
۱. محمد امین بن فضل الله محبّی، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، ج۴، ص۳۰۲، بیروت (بی تا).
۲. اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۲، ستون ۲۷۸، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۳. بروسه لی محمد طاهر بیگ، عثمانلی مؤلفلری، ج۱، ص۳۶۰، استانبول ۱۳۳۳ـ۱۳۴۲.
۴. مصطفی بن عبدالله حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۲، ستون ۱۳۷۲، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۵. محمد راغب طبّاخ، اعلام النبلاء بتاریخ حلب الشهباء، ج۶، ص۲۳۲، چاپ محمد کمال، حلب ۱۴۰۸ـ۱۴۰۹/۱۹۸۸ـ۱۹۸۹.
۶. محمد امین بن فضل الله محبّی، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، ج۴، ص۳۰۲ـ۳۰۳، بیروت (بی تا).
۷. خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۷، ص۱۱۹، بیروت ۱۹۸۶.
۸. محمد راغب طبّاخ، اعلام النبلاء بتاریخ حلب الشهباء، ج۶، ص۲۳۲، چاپ محمد کمال، حلب ۱۴۰۸ـ۱۴۰۹/۱۹۸۸ـ۱۹۸۹.
۹. محمد امین بن فضل الله محبّی، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، ج۴، ص۳۰۲ـ۳۰۳، بیروت (بی تا).
۱۰. مصطفی بن عبدالله حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۱، ستون ۱۹۳، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۱۱. مصطفی بن عبدالله حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۲، ستون ۱۰۶۴، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۱۲. مصطفی بن عبدالله حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۲، ستون ۱۳۷۲، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۱۳. مصطفی بن عبدالله حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۲، ستون ۱۷۶۷، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۱۴. بروسه لی محمد طاهر بیگ، عثمانلی مؤلفلری، ج۱، ص۳۶۰، استانبول ۱۳۳۳ـ۱۳۴۲.
۱۵. محمد ثریا، سجل عثمانی، ج۴، ص۱۵۹، استانبول ۱۳۰۸ـ۱۳۱۵.
۱۶. بروسه لی محمد طاهر بیگ، عثمانلی مؤلفلری، ج۱، ص۳۶۰، استانبول ۱۳۳۳ـ۱۳۴۲.


۵ - منبع


دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن موسی بوسنوی‌سرایی»، شماره۲۰۷۰.    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.